CÂY
THỊ CỔ_ CHÙA PHƯỚC SƠN
Mến tặng các em Đoàn sinh gđptphuocson -
Nhân
mùa Phật Đản - PL2556!
Cứ mỗi lần hạ đến! Hàng phượng cổ thụ dọc bờ sông Đăkbla
lại bắt đầu nở rộ ! Những cánh hoa học trò đỏ rực, hứng gió rụng đầy đường nâng
bước chân tôi mỗi chiều tan học về khu Cư xá - Nơi gia đình tôi đang sống trong
những năm cuối thập niên 70 của thế kỷ trước…
Phố Núi( Kon Tum) ngày ấy, thật thơ mộng
trong cái nắng nhẹ, mát rời rợi của tiết tháng ba, đẹp tựa một bức tranh sinh động
với những mảng màu hoa sắc nét. Mỗi con đường phố được trồng một loài cây đặc
trưng như đường Hàng Phượng, Hàng Keo, Bằng Lăng… ăn sâu trong tiềm thức người
dân Phố Núi chẳng ai để ý đến tên đường
làm chi nữa . Những năm ấy , tôi vào khoảng 9,10 tuổi , đang học lớp 3 chuẩn bị
lên lớp 4 thì phải. Cái lứa tuổi năng động, nghịch ngợm, thích tò mò đủ điều. Đối với tôi, mùa phượng nở như báo hiệu một
mùa vui!
Hạ đã về! Là thời điểm mong chờ suốt một năm học, tôi đang
háo hức nhìn no say những cánh phượng tươi rói nghiêng mình dưới dòng sông Đăkbla, hát
cười líu lo như chú chim non sắp được bay ra khỏi tổ, lượn giữa trời xanh đầy
nắng ấm!
Bởi lẽ, mùa hè nghỉ học, anh
em tôi được mẹ đưa về quê nhà thăm ngoại ở tận Bình Định xa tít…
Nhà tôi ở quê, thuộc thôn Phú Thọ cạnh con sông
Đá Hàng nước xanh trong vắt. Nay là xã Tây Phú, huyệnTây Sơn! Quê tôi, nằm dọc
quốc lộ 19 cửa ngõ độc nhất nối liền các tỉnh đồng bằng miền
Trung lên Tây Nguyên. Phía trước nhà tôi là cánh đồng
lúa bát ngát gợn xanh đến tân chân trời. Xa xa, những ngọn núi nhấp nhô, trùng
điệp vây quanh như một bức tường thành kiên cố, che chở cho ngôi làng được bình
yên. Nổi bật nhất là hòn Xà Kính cao ngất
trước nhà, lãng đãng mây mù trên đỉnh mỗi sáng sớm như được che chiếc dù trắng ẩn hiên trong sương. Về lại
quê, suốt ngày tôi rong chơi, chạy nhảy trên cánh đồng lúa xanh mơn mởn, bắt
chuồn chuồn, hái bông cỏ dại, hay thỉnh thoảng ghé vào những gò nổi bên cạnh cánh
đồng tìm hái chim chim, dú dẻ, sim rừng…Những loại trái cây tự nhiên này, được tạo hoá ban tặng cho những đứa trẻ
nghèo ở quê tôi như một đặc ân giải nhiệt trong mùa hè oi bức, gay gắt nắng .
Nhà ngoại tôi cách nhà tôi khoảng hai cây số,
nằm cạnh đường làng nhỏ hẹp dẫn vào thôn Phú Mỹ. Tôi có thói quen về ngoại không
đi đường lớn mà chỉ muốn đi tắt con đường này cho gần, dạo trên những bờ ruộng nhỏ quanh co, tung tăng giữa không gian ngập tràn hương lúa. Những lúc
ấy, lòng tôi thấy thanh thản vô cùng !
Trước khi đến nhà ngoại, tôi thường phải đi
ngang qua Cây Thị mọc sát bên góc rào chùa Phước Sơn, vừa ngồi nghỉ chân vừa ngước
mắt nhìn bóng thị xanh mướt toả mát cả một khoảng ruộng trước cổng chùa .
Cây Thị này cao trên 10 m, tàn lá sum suê. Gốc
đen mốc, xù xì. Thân to hơn hai vòng tay ôm người lớn, đứng sừng sững giữa trời
trông thật gần gũi , oai nghiêm (Cây thị giờ chắc hơn100tuổi). Cứ vào khoảng cuối
hạ đầu thu, giữa tiết mưa ngâu rằm tháng
bảy, cây thị lại lấp ló những trái vàng ươm, nho nhỏ như những vì sao sáng thả hương thơm như mùi sữa mẹ, đọng đầy cả một
khúc đường quê. Xa xa, trong bóng chiều tà nhả khói hoàng hôn ,từng đàn bò”
í …ọ…”trên đồi đủng đỉnh về thôn trông thật nên thơ…
Những lần về ngoại nhằm mùa thị chín, ngoại thường
chống gậy dắt tôi ra chơi dưới bóng cây thị, ngồi kể chuyện “đời xưa” cho tôi
nghe và chờ gió thổi mạnh, rụng những trái thị chín lấy bỏ vào giỏ tre mang về
trong tiếng chuông chùa ngân vang khắp xóm…
Hồi đó , tôi cứ tự hỏi :
- Tại sao người ta bỏ “những ông
lò bể” nằm dưới gốc thị làm gì nhỉ? Lại còn
đặt lư nhang ở đó nua! Trông tiêu điều, hoang phế quá !
Những ông lò bể không hiểu sao như có ma lực cứ
níu kéo chân tôi mỗi khi đi ngang qua và cuốn hút lạ thường! Tôi phải đứng lặng
nhìn nó và ngước mắt nhìn tán cây thị rung lên trong gió mà nghe xao xuyến cả lòng. Có
lần tôi hỏi ngoại về điều này, ngoại mỉm cười móm mém, nét mặt nhăn nheo hiền hậu
giải thích :
- Họ bỏ đó để” mấy ổng “chăm cho cây thị ra hoa sai quả và canh cho cổng chùa
khỏi bị ma quấy đấy cháu !
Lúc ấy , tôi tin lắm trong lòng cảm mến mấy ông lò bể vô cùng .
Những năm ấy ngoại tôi đã gần 90 tuổi nhưng còn
minh mẫn. Miệng nhai trầu bỏm bẻm suốt
ngày, môi cứ đỏ thắm như bôi son . Sau nầy ngoại mất, những hình ảnh thân thương luôn đọng mãi trong lòng tôi ,cùng với những
chuyện cổ tích ngoại kể không bao giờ quên… Bỗng dưng ,tôi nhớ đến câu ca dao
ngoại dạy tôi dưới bóng cây thị năm nào :
“Thị ơi ! Thị rụng bị bà
Bà để bà ngửi chứ bà không ăn …”
Chùa Phước Sơn, nằm lọt thỏm giữa cánh đồng
lúa xanh rì. Mặt tiền chùa hướng về phía đông đón nắng mỗi sáng. Phía tây bắc cặp theo con mương nhỏ
nước trong vắt như ranh giới phân chia giữa hai bờ cuộc sống bằng một cây cầu bê
tông nhỏ bắc ngang qua mương, cách nhà ngoại tôi chừng 500m. Con mương này được
dẫn nước từ đập Hầm Hô ( Kiềng Kiềng) về tưới cho cả cánh đồng Phú Mỹ - Phú Thọ. Dòng nước chảy róc rách, e ấp dưới hàng
tre xanh kẻo kẹt như khúc dân ca dìu dặt giữa trưa hè oi ả. Phía nam là gò, nối
gò nhấp nhô . Nhìn toàn cảnh, chùa Phước Sơn hơi nhỏ, xinh xinh lẻ loi một mình giữa đồng ruộng bao
la và núi đồi bạt ngàn trông thật hữu tình .
Trước sân chùa và trong hậu viên trồng rất
nhiều cây kiểng. Xung quanh chùa, những cây xoài tượng to lớn toả bóng mát đầy
sân. Rễ xoài nổi trên mặt đất ngoằn ngoèo bò ra tận mép mương uống nước. Vào tháng
giêng sau Tết, những chùm hoa xoài ngún nguẩy, đong đưa trong gió như những chiếc
đuôi chồn, lắc lư sắc lông vàng li ti rơi trên mương vắng…
Lúc ngoại tôi còn sống, thường dẫn tôi vào chùa
lễ Phật trong những ngày rằm hay lễ Phật Đản, Vu Lan…Trong ký ức non nớt của tôi
đi chùa lễ Phật chỉ muốn chìu lòng cho ngoại vui nhưng với tôi, điều thú vị nhất là được các thầy cho bánh, chuối hay
dạo chơi quanh chùa . Thỉnh thoảng những
buổi trưa hè vắng lặng, các thầy ngủ say. Bọn tôi lẻn vào hái trộm xoài non đang
ra trái treo lủng lẳng sà sát mặt đất đem về chấm mắm đường . Cái mùi vị chua chua, dòn
dòn của nó ngon tuyệt! Cảm giác ấy còn đọng
lại trên đầu lưỡi tôi cho đến tận bây giờ…
Trong sân hậu viên chùa ,có một
cây tùng dáng rất thanh, chắc khoẻ , xanh mướt. Thầy Cả ưu ái tự tay chăm sóc nó
xem như báu vật. Thầy Cả dáng dong dỏng cao, hơi gầy nhưng rất nhanh nhẹn. Thầy
có đôi mắt sâu hóm, rất sáng thấu hiểu cả
lòng người. Ánh mắt ấy toát lên nét thân thiện, dễ gần. Những đêm có trăng, tôi thường ghé chùa, lẻo đẻo
theo Thầy (Thầy Cả rất mến trẻ con) hỏi chuyện và cùng ngồi uống trà ngắm hoa quỳnh
nở thật êm đềm, thanh thoát. Thầy thường ngồi lặng im, không nói nét mặt trông
bình thản, đôi lúc mỉm cười vu vơ một mình. Lúc ấy, tôi nghĩ :
- Thầy Cả già rồi đâm ra lẩn
thẩn!
Nhưng có biết đâu? Đó là cách Thầy lắng lòng, trầm tư như hoá thân vào cội
tùng già vô tri kia là một…
Không biết những hình bóng thân
thương ngày ấy bây giờ về đâu?
Cây Thị cổ và chùa Phước Sơn ở
quêdù trải qua bao thăng trầm, biến đổi nay có còn xanh mướt và mái chùa có
rêu phong như xưa không ?...
Bây giờ xa quê! Hiếm khi tôi có dịp về thăm lại Tây Sơn như thời còn trẻ dại. Ngoại
trừ những lúc ba mẹ già, ốm đau cần phải chăm sóc! Sống giữa Sài Gòn bon chen,
vật lộn từng ngày với cuộc sống xô bồ giữa thành phố lớn. Tôi cảm thấy thật ngột
ngạt, lòng tê cứng càng thêm trống trải,
cô đơn hơn…Những kỷ niệm xưa cứ hiện về trong tôi xối tràn, tuôn chảy như dòng
suối mát, ngọt lịm …Và những lúc buồn, tôi thích tìm một quán cà phê vắng nào đó! Ngồi một mình, ẩn trong góc khuất để tự
do thả hồn về nơi ấy, để biết rằng mình còn có quê - Nơi mình từng được sinh ra
và lớn lên…
Mùa
Phật Đản PL 2556
Viết
tại Sài Gòn , Cuối Tháng tư năm 2012
Như
Vũ-Nguyễn Ngọc Thơ
